Prawo Pracy

MŁODOCIANY

Treść art. 190 K.p. po zmianie od września 2018 r. wskazuje, że młodocianym jest osoba, która ukończyła 15 lat (a nie 16 lat – jak dotychczas) do ukończenia 18 lat Można zatrudniać tylko tych młodocianych, którzy:
– ukończyli co najmniej gimnazjum lub szkołę podstawową,
– przedstawią świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca danego rodzaju nie
zagraża ich zdrowiu i życiu /art. 191 KP/.

Warunki zatrudnienia i rozwiązania umowy

Podstawowe informacje, które powinna zawierać umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego to:

1. rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy);
2. czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego;
3. sposób dokształcania teoretycznego;
4. wysokość wynagrodzenia.

Umowa o pracę rozwiązuje się:

1. na mocy porozumienia stron;
2. przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);
3. przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia).

Okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosi:

• dwa tygodnie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż sześć miesięcy;
• jeden miesiąc, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej sześć miesięcy;
• trzy miesiące, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej trzy lata.

Rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia mogą zarówno pracodawca, jak i pracownik. Kodeks pracy wskazuje przyczyny, dla których każda ze stron umowy o pracę może ją wypowiedzieć bez wypowiedzenia.

Sytuacje, w których może tego dokonać pracownik, określa art. 55 Kodeksu pracy. W przypadku pracodawcy art. 52 Kodeksu pracy.

ROZWIĄZANIE UMOWY

W czasie trwania nauki zawodu rozwiązanie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego może nastąpić za wypowiedzeniem jedynie w czterech przypadkach:
1. nie wypełniania przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych;
2. ogłoszenia likwidacji lub upadłości zakładu;
3. reorganizacji zakładu w taki sposób, że w jej wyniku niemożliwe jest realizowanie programu praktycznej nauki zawodu;
4. stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy w danym zawodzie.
W razie konieczności rozwiązania umowy o pracę pracodawca zawiadamia przedstawiciela ustawowego młodocianego lub jego opiekuna prawnego oraz szkołę, jeżeli młodociany dokształca się w szkole, a także Cech, jeżeli pracodawca jest rzemieślnikiem, w celu umożliwienia młodocianemu kontynuowania nauki w dotychczasowym lub pokrewnym zawodzie.

WYNAGRODZENIE MŁODOCIANEGO

Wynagrodzenie młodocianego wynosi odpowiednio: w pierwszym roku nauki nie mniej niż 5%, w drugim roku nie mniej niż 6%, w trzecim roku nie mniej niż 7% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale ogłaszane przez Prezesa GUS.

CZAS PRACY

Czas pracy młodocianych do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę. Czas pracy młodocianych powyżej 16 lat – 8 godzin na dobę. Do czasu pracy wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych.
Jeżeli wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny pracodawca jest obowiązany wprowadzić 30 minutową przerwę wliczaną do czasu pracy.
Nie wolno zatrudniać młodocianego w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej, która dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami 22.00 – 6.00; w przypadku młodocianych, którzy nie ukończyli 16. roku życia, pora nocna przypada pomiędzy 20.00 – 6.00.
Przerwa w pracy obejmująca porę nocną powinna trwać nieprzerwanie nie mniej niż 14 godzin. Młodocianemu przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę.

PRACE WZBRONIONE

Nie wolno zatrudniać młodocianych przy pracach wzbronionych. Wykaz tych prac ustaliła Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Na podstawie wykazu prac wymienionych w tym rozporządzeniu, pracodawca ma obowiązek sporządzić wykazy prac wzbronionych uczniom, a wykonywanych w zakładzie pracy:
Wykaz prac wzbronionych młodocianym i stanowisk pracy, na których są wykonywane te prace, pracodawca zamieszcza w widocznym miejscu, w każdej komórce organizacyjnej, w której są zatrudniani młodociani. W ustalaniu wykazów obowiązujących u danego pracodawcy powinien uczestniczyć lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi.
UWAGA!
Przepisy zezwalają zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat przy niektórych rodzajach prac im wzbronionych. Aby tak się mogło stać, zatrudnienie musi być niezbędne do prawidłowego przygotowania zawodowego. Niemniej jednak nawet w takim przypadku zatrudnienie nie może mieć charakteru pracy stałej.

URLOPY WYPOCZYNKOWE

Młodociany uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych. Z upływem roku pracy uzyskuje prawo do 26 dni roboczych – co oznacza 38 dni urlopu w pierwszym roku pracy. Jednak w roku kalendarzowym, w którym kończy on 18 lat ma prawo do 20 dni. Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii (wakacji). Młodocianemu, który nie nabył prawa do urlopu pracodawca może na jego wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii (wakacji).

Urlop bezpłatny
Na wniosek młodocianego pracodawca obowiązany jest udzielić mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nieprzekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy. Okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

BADANIA LEKARSKIE

Młodociany podlega badaniom lekarskim:
– wstępnym,
– okresowym,
– kontrolnym w przypadku niezdolności do pracy trwającej powyżej 30 dni, spowodowanej chorobą.
Badania lekarskie są przeprowadzane na koszt pracodawcy w miarę możliwości w godzinach pracy. Pracodawca ma obowiązek informowania o ryzyku zawodowym oraz zasadach ochrony przed zagrożeniami.
SZKOLENIE BHP
Instruktaż ogólny odbywają, przed dopuszczeniem do pracy, uczniowie szkół zawodowych zatrudnieni w celu praktycznej nauki zawodu. Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Odbycie instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego pracownik potwierdza na piśmie w karcie szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w aktach osobowych pracownika. Szkolenie okresowe pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych przeprowadza się nie nie później niż do roku po rozpoczęciu pracy i nie rzadziej niż raz na 3 lata, a na stanowiskach, na których występują szczególnie duże zagrożenia dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników, nie rzadziej niż raz w roku.

 

PODSTAWOWE PRAWA I OBOWIĄZK UCZNIA:

Młodociany zobowiązany jest w szczególności:
– dążyć do uzyskania jak najlepszych wyników w nauce,
– przestrzegać czasu i porządku pracy ustalonych przez pracodawcę,
– przestrzegać BHP oraz przepisów przeciwpożarowych,
– wypełniać systematycznie obowiązek dokształcania,
– odnosić się z szacunkiem do przełożonego i przestrzegać zasad koleżeńskiej współpracy,
– przystąpić do egzaminu czeladniczego po zakończeniu nauki zawodu lub sprawdzającego po zakończeniu przyuczenia.

OBOWIĄZKI PRACODAWCY

Pracodawca jest zobowiązany zwolnić młodocianego od pracy na czas potrzebny do wzięcia udziału w zajęciach szkoleniowych w związku z dokształcaniem się.
Do obowiązków pracodawcy należy:
– zatrudnić i szkolić młodocianego zgodnie z programem praktycznej nauki zawodu (przyuczenia)
– zaopatrzyć młodocianego w przewidziany na danym stanowisku sprzęt ochrony osobistej, odzież ochronną i roboczą, narzędzia pracy, materiały i inne potrzebne urządzenia,
– stosować się do przepisów o ochronie pracy i zdrowia młodocianych,
– kierować młodocianego na badania lekarskie, zgodnie z przepisami i ponosić koszty z tym związane,
– zgłaszać młodocianego w ustalonych terminach na naukę dokształcającą,
– umożliwić mu regularne uczęszczanie na tę naukę oraz kontrolować wykonanie przez niego obowiązku dokształcania teoretycznego,
– pokryć koszty egzaminu na tytuł kwalifikacyjny zdawanego przez młodocianego w pierwszym wyznaczonym terminie.